cMinds: Η Διδασκαλία του Προγραμματισμού σαν Εργαλείο για την Ανάπτυξης Αναλυτικής, Δομημένης, και Κριτικής Σκέψης στο Δημοτικό Σχολείο

Η ικανότητα στην αναλυτική και κριτική σκέψη είναι σημαντική σε προσωπικό, επαγγελματικό, κοινωνικό, και ακαδημαϊκό επίπεδο. Διευκολύνει τον ορισμό στόχων, την αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων για την επίτευξη τους, και τη λήψη συνετών αποφάσεων.

Στον ακαδημαϊκό τομέα, τα οφέλη της εξοικείωσης με τέτοιες πρακτικές σκέψης είναι πολλαπλά και αφορούν μία πληθώρα γνωστικών αντικειμένων όπως οι θετικές επιστήμες, οι ανθρωπιστικές επιστήμες, η τεχνολογία, και η τέχνη. Αν και η εξάσκηση της αναλυτικής σκέψης κρίνεται απαραίτητη μαθησιακές δραστηριότητες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με στόχο την ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας δεν είναι αντιπροσωπευτικές της σημαντικής δυνητικής συμβολής της αναλυτικής σκέψης στη μάθηση.

Το σχέδιο cMinds που συγχρηματοδοτείται από τη δράση Comenius του Προγράμματος Δια Βίου Εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοχεύει στη χρήση εννοιών προγραμματισμού ως μέσα για την ανάπτυξη αναλυτικής σκέψης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Το σχέδιο εφαρμόζει ένα πλαίσιο διερευνητικής εκμάθησης βασισμένο στην ανάλυση προβλημάτων. Ψηφιακές εφαρμογές που προωθούν την αναλυτική σκέψη σχεδιάζονται για χρήση σε ευρύτερες δραστηριότητες συνδυασμένης εκμάθησης που επεκτείνουν τις υπάρχουσες διδακτικές πρακτικές στα σχολεία και συνδέουν τη διδασκαλία μέσα σε τάξη με την πραγματική ζωή.

Η προτεινόμενη μεθοδολογία για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης προσφέρει μια σειρά πλεονεκτημάτων: η ακριβής και δομημένη φύση του προγραμματισμού που απαιτεί μικρά βήματα υλοποίησης ενός ευρύτερου προβλήματος είναι εγγενώς αναλυτική. Έχει τις ρίζες της στην απλή λογική, υπερβαίνει πολιτισμικούς και γλωσσικούς περιορισμούς, και έχει τη δυνατότητα να φέρει του μαθητές πιο κοντά μεταξύ τους μέσα από καθολικά αναγνωρίσιμες έννοιες. Μοχλεύει την άμεση σύνδεση της τεχνολογίας με τη δημιουργικότητα λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της νέας γενιάς μαθητών που απολαμβάνουν σημαντική έκθεση σε ψηφιακές υπηρεσίες και εφαρμογές. Και τέλος, αξιοποιεί την ψηφιακή διερεύνηση μέσα από ηλικιακά κατάλληλες, γραφικές εφαρμογές που απεικονίζουν την καθημερινή εμπειρία στοχεύοντας στην αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών με σκοπό τη μακροχρόνια ενασχόληση τους με τις σχετικές μαθησιακές δραστηριότητες.    
  
Το προτεινόμενο μαθησιακό μοντέλο θα αξιολογηθεί με την ανάπτυξη και εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες συγκεκριμένων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που θα στηρίζονται σε σχετικές ψηφιακές εφαρμογές διερευνητικής εκμάθησης:
 
Ψηφιακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες προγραμματιστικών δομών: σαν ένα πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη αναλυτικής σκέψης αυτές οι ψηφιακές δραστηριότητες θα έχουν ως στόχο να εξοικειώσουν τους μαθητές με προγραμματιστικές δομές όπως τη δομή επιλογής, τη δομή επανάληψης, τις συνθήκες, και άλλα. Η εξοικείωση θα πραγματοποιείται μέσα από παραδείγματα που επιτρέπουν συνδέσεις με την πραγματική ζωή όπως η αναπαράσταση των τεσσάρων εποχών ως παράδειγμα επανάληψης και ο έλεγχος της κίνησης στους δρόμους ως παράδειγμα συνθηκών και επιλογών.
  
Ψηφιακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες ανάλυσης, σύνθεσης, επίλυσης, και προσομοίωσης προβλήματος: οι δραστηριότητες θα συνεχίζονται στα πλαίσια ανάλυσης, σύνθεσης, επίλυσης, και προσομοίωσης προβλημάτων. Γραφικά, on-line εργαλεία θα είναι στη διάθεση των μαθητών και θα τους καλούν σε μία σειρά διαδικασιών για την ανάπτυξη αλγοριθμικής σκέψης, όπως:
  • Αναγνώριση τρέχουσας κατάστασης
  • Αναγνώριση και καθορισμός στόχου
  • Επιλογή πηγών, εργαλείων, και μέσων που θα βοηθήσουν στην περαίωση
  • Εννοιολογικές χαρτογραφήσεις, σχεδιασμός πιθανών λύσεων
  • Στοχασμός αναφορικά με τις απαιτήσεις κάθε λύσης
  • Επιλογή τρόπου επίλυσης, και άλλα
Το σχέδιο υλοποιείται από το 2010 μέχρι το 2012 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το 1ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου, το Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας, σχολείων από τη Ρουμανία, την Τσεχία, και τη Σουηδία, και ερευνητικών οργανισμών από τη Νορβηγία και τη Σουηδία. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του σχεδίου στη διεύθυνση http://www.cminds.org .

 "Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. "